I. REZRWAT CZARTOWE POLE
Rezerwat „Czartowe Pole” utworzono w 1958 roku na powierzchni ok. 80,5 ha. Nazwa rezerwatu powstała od legendy głoszącej, że kiedyś „jeno czarci tam hasali” (czego skutkiem miały być liczne powodzie i pożary). Odnosi się to do śródleśnej polany w pobliżu ruin dawnej papierni Zamojskich. Dojechać można do niego drogą z Suśca, jadąc 8 km na zachód przez miejscowość Oseredek. Najlepiej zatrzymać się na parkingu przy moście na rzece Sopot, jeszcze przed zabudowaniami wsi Hamernia. Do rezerwatu można również dotrzeć pieszo idąc czerwonym Szlakiem Krawędziowym.
Rezerwat oprócz wspomnianej polany swym zasięgiem obejmuje odcinek malowniczo ukształtowanej doliny rzeki Sopot. Dolina ta powstała na skutek wymycia przez wodę piaszczystych utworów czwartorzędowych aż do trzeciorzędowego podłoża kredowego. Nierówności tego podłoża i jego duża odporność na erozję spowodowały utworzenie licznych, nieregularnych i postrzępionych wodospadów o wysokości do 50 cm. Między wodospadami potworzyły się piaszczyste wysepki. Dzięki dużemu spadkowi koryta oraz licznym progom rzeka nabiera charakteru bystrego, górskiego potoku. Dogodne warunki życiowe znalazły w niej lipienie i pstrągi potokowe – ryby charakterystyczne dla czystych strumieni górskich.
II. ŚCIEŻKA PRZYRODNICZO DYDAKTYCZNA "CZARTOWE POLE"
W rezerwacie poprowadzono Ścieżkę przyrodniczo – dydaktyczną „Czartowe Pole” o długości ok. 2 km, oznakowaną biały kwadratami z ukośnymi niebieskimi paskami.
Na trasie ścieżki ustawiono 9 tablic (przystanków) zawierających informacje o walorach przyrodniczych i historycznych tego terenu:
- Sosna zwyczajna
- Bór mieszany świeży
- Las mieszany świeży
- Jodła pospolita
- Stanowisko jesionu wyniosłego
- Rzeka Sopot
- Las łęgowy
- Olsza czarna
- Kasztanowiec biały
Po rozpoczęciu wędrówki warto zwrócić uwagę na obelisk opatrzony napisem: „Tu czerpaliśmy siły i zdrowie, by nadal służyć Ojczyźnie” – Szkoła Podchorążych Sanitarnych 5VII-12VIII 1931 r. Pomnik ten został wybudowany przez żołnierzy przebywających na letnich manewrach w 1931 r. Znajdujące się na cmentarzysku symboliczne mogiły upamiętniają partyzantów poległych podczas walk w 1943 r. Pochowano tu „Miszkę Tatara” – Umera Achomołły Atamanowa, dowódcę oddziału partyzanckiego GL, który poległ 1 czerwca 1943 r. podczas ataku na hitlerowską ekspedycję karną w Józefowie. W oddzielnej mogile pochowano „Korsarza” – Hieronima Miąca z józefowskiego ZWZ-AK. Ciężko ranny w lesie Dębowce, zmarł 4 VIII 1943 r. w partyzanckim obozie podczas amputacji ręki. Po wojnie ciała partyzantów zostały ekshumowane.
Kolejny etap ścieżki prowadzi przez charakterystyczne dla Puszczy Solskiej fragmenty siedlisk boru mieszanego świeżego i boru świeżego (bór to nazwa współcześnie przyjęta do określenia drzewostanów z przewagą gatunków drzew iglastych). Gatunkiem dominującym jest sosna zwyczajna. Warstwę runa stanowią m. in. borówka czarna, wrzos, siódmaczek leśny, szczawik zajęczy. W podszycie występuje kruszyna i jałowiec.
Podczas schodzenia w dół po drewnianych schodach zobaczymy piękne fragmenty lasu mieszanego świeżego, w którym dominującym gatunkiem jest jodła pospolita. Pojedyncze egzemplarze osiągają wiek 120-160 lat, a ich średnica na wysokości 1,3 m dochodzi do 120 cm.
Niebawem przechodzimy obok pozostałości dużego niegdyś zakładu przemysłowego Ordynacji Zamojskiej, wybudowanego w 1741 r. W latach Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego zakład ten był dzierżawiony początkowo przez Lejbusia Kahana, następnie Całę Waxa właściciela drukarni hebrajskiej w Józefowie. W latach trzydziestych XIX w. produkowano ok. 4000 ryz papieru, co stanowiło 80% całej produkcji w guberni lubelskiej. W bogatym asortymencie było aż 9 gatunków papieru m. in. pakowy, drukowy, kancelaryjny i stemplowy. Do upadku papierni przyczyniła się bezpośrednio powódź w latach 1849 i 1870, a także pożar w 1883 r. Z powodu ogromnych zniszczeń odbudowa zakładu okazała się nieopłacalna.
Kolejny etap naszej wędrówki prowadzi po granicy rezerwatu. W drzewostanie gatunkami panującymi są dąb i jesion, a w domieszce występują: wiąz. jawor, klon, lipa, topola, olsza, grab, brzoza i wierzba. Gatunki podszytowe reprezentuje dziki bez, głóg, trzmielina, dereń, leszczyna, kruszyna. W runie spotykamy gatunki różnicujące, jak: bluszczyk kurdybanek, nawłoć późną i ziarnopłon wiosenny. Zbocza doliny porasta bór mieszany z udziałem jodły i świerka. W bogatym runie znajdziemy wiele charakterystycznych dla tego typu siedliskowego roślin, jak np: szczawik zajęczy, gajowiec żółty, przylaszczka pospolita, borówka czarna, borówka brusznica, malina właściwa, miodunka ćma, narecznica krótkoostna, pokrzywa zwyczajna oraz widłaki. W rezerwacie można również zobaczyć rzadkie rośliny takie jak: wawrzynek wilczełyko, zachyłek Roberta (ściany ruin papierni), zanokcica skalna i zielona, parzydło leśne, storczyk plamisty, paprotnik kolczysty i narecznicę szerokolistną.
Przechodzimy do ostatniego etapu naszej wędrówki. Idziemy ścieżką obok stromej skarpy głębokiego wąwozu. W dole widać spienioną rzekę na jej postrzępionych wodospadach. Ze względu na urokliwość tego miejsca wszyscy zatrzymują się aby popatrzeć z góry i często opierają się o barierkę. Należy zwrócić szczególną uwagę na bezpieczeństwo młodzieży i dzieci korzystających ze ścieżki.
Ruszając dalej wychodzimy na szosę i za chwilę po przejściu przez most znajdujemy się spowrotem na parkingu.
Zapraszamy o każdej porze roku i życzymy wspaniałych wrażeń
|