Kośc. i Kapl. w Górecku K. Drukuj Email

I. Kościół p.w. św. Stanisława Biskupa Męczennika w Górecku Kościelnym – pochodzi z 1768r., ufundowany został przez Jana Jakuba Zamojskiego. Świątynia zbudowana jest z drzewa modrzewiowego, oszalowana deskami i posiada 3 nawy. Pomiędzy prezbiteriuma nawą główną umocowana jest belka z barokowym krzyżem z połowy XVIII w. W głównym ołtarzu znajduje się obraz patrona kościoła św. Stanisława, obraz Matki Boskiej Anielskiej oraz rzeźby Matki Bożej z Dzieciątkiem i Pana Jezusa Ubiczowanego. Drewniana ambonę zdobią rzeźby czterech Ewangelistów. Na chórze są 12-głosowe organy z 1906r. Cenna jest tam również kolekcja ornatów z czasów franciszkańskich oraz obrazy malowane na płótnie.
Od świątyni w stronę płynącej rzeki Szum prowadzi dębowa aleja, wzdłuż której rośnie sześć pomnikowych dębów. Najstarszy z nich ma ok. 500 lat, jego obwód wynosi 7,4 m.

Górecko Kościelne Górecko Kościelne Górecko Kościelne Górecko Kościelne

II. Kapliczka „Na wodzie” w Górecku Kościelnym – zbudowana jest na palach nad potokiem Szum. Według podań lokalizację kapliczki wskazał sam św. Stanisław podczas objawień w 1648r. Źródełko tam bijące nazywane jest „Boża Łezka”. Woda ze źródełka ma właściwości lecznicze. Najlepsza jest na schorzenia reumatyczne i bóle gardła, podobno też przynosi szczęście.

Historia Górecka Kościelnego

Górecko Kościelne
Miejscowość górecko Kościelne (d. Wola Górecka lub Huta) położona jest na zachodnim skraju gminy Józefów, nad rzeką Szum. Wieś została osadzona przez Górków w 1582 r. i wówczas należała do włości szczebrzeskiej, którą w 1593 r. w całości kupił Jan Zamoyski i włączył do Ordynacji Zamojskiej.

Z dziejami Górecka związany jest (wg kronik archiwisty ordynackiego Mikołaja Stworzyńskiego) św. Stanisław, biskup i męczennik, który objawił się tu 7.10.1648 r. młodemu wieśniakowi Janowi Sosze z Górecka i niejakiemu Kluzowi, pochodzącemu z Rusi. Podczas spotkania polecił im wybudować dwie kaplice oraz kościół. Swe objawienie upamiętnił cudownym zaszczepieniem brzozowych gałązek na sosnach, a wkrótce potem licznymi uzdrowieniami. Jedna kaplica miała powstać w miejscu gdzie się objawił , druga
nad rzeką, której woda miała przywracać zdrowie. Jak podaje archiwista św. Stanisław wypowiedział słowa: ”w tej wodzie kto się obmyje z dobrą wiarą, od wszelkiej choroby będzie wolny”. Komisja kościelna powołana specjalnie do zbadania sprawy wysłała kanonika Lewarta Dydę (Leawrda Dzidę) do zbadania sprawy, aby ten wszystkiemu zaprzeczył. Po tym jak pod zamierzającym wracać z Górecka kanonikiem padł koń objawienia uznano za autentyczne. Wybudowano więc kaplice. „Dowiedziawszy się o tym Marcin Zamoyski, każe gromadzie stanąć, z którą przyjechawszy na to miejsce – zaraz 6 koni klękło”. W1660 r. Marcin Zamoyski sprowadza franciszkanina Antoniego Terleckiego a w 1668 r. ufundował kościół
i klasztor. Na początku XVIII w. świątynia została spalona przez Szwedów. W 1720 r. Tomasz Józef Zamoyski nadał fundusze istniejącemu tu klasztorowi Franciszkanów. Nowy kościół został zbudowany dopiero w  1768 r. z fundacji Jakuba  Zamoyskiego, jego portret znajduje się w świątyni. W XVIII w. erygowano w Górecku parafię rzymskokatolicką. Do kasaty zakonu w 1866 r. pracowali w niej Franciszkanie sprowadzeni z Zamościa, a później parafię przejęli księża diecezji.

24 czerwca 1943 r. wieś wraz z Góreckiem Starym została wysiedlona przez Niemców i nasiedlona przez Ukraińców z pow. Hrubieszowskiego i tomaszowskiego, ale z obawy przed polskim ruchem oporu po kilku dniach nasiedleńcy ją opuścili. Część ludności powróciła do swoich domostw. W maju 1944 r. Niemcy za pomoc partyzantom spacyfikowali Górecko Stare i Kościelene.

Obiekty Górecka Kościelnego

Kościół o cechach barokowych zbudowany jest z drzewa modrzewiowego, konstrukcji zrębowej,  trzynawowy, oszalowany deskami. Nawa główna wspiera się na ośmiu słupach drewnianych i jest nieco wyższa od naw bocznych. Między prezbiterium a nawą główną umocowana jest belka z barokowym krzyżem z XVIII. Jednolite wyposażenie zostało wykonane przez snycerzy Jana i Jakuba Maucherów w latach 1769-1779. Stanowią je trzy barokowe ołtarze, rokokowa chrzcielnica oraz konfesjonał z obrazem Dobrego Pasterza. W ołtarzu głównym znajduje się obraz patrona kościoła – św. Stanisława z 1777 r.
oraz MB Anielskiej i Serca Pana Jezusa. Na szczycie ołtarza nad obrazem jest herb Franciszkanów – dwie skrzyżowane dłonie (Chrystusa i św. Franciszka). W ołtarzu bocznym po lewej stronie są obrazy św. Antoniego, św. Rodziny i św. Mikołaja, zaś po prawej stronie obrazy św. Franciszka, św. Barbary i MB Szkaplerznej. Drewnianą ambonę zdobią rzeźby czterech ewangelistów. W latach 1897-1898 r. kościół został wydłużony o 8 m. Zbudowano też nową wieżę o formie barokowej przykrytą hełmem z trzema dzwonami wykonanymi w 1906 r. we Lwowie.

W 1927 r. podczas kolejnego remontu ściany wewnętrzne wyłożono boazerią. W kościele przechowywane są relikwie św. Stanisława biskupa podarowane w 1968 r. parafii przez ks. Kardynała Karola Wojtyłę. W ścianach umieszczone są tablice pamiątkowe poświęcone żołnierzom września 1939 r. oraz partyzantom AK oddziału „Wita” (Michał Wysocki), którzy obronili świątynię przed spaleniem w lipcu 1944 r. przez oddział Kałmuków. Całość otacza murowane ogrodzenie z bramką i czterema kaplicami z XVIII w. umieszczonymi w rogach cmentarza przykościelnego (ołtarze na Boże Ciało), dwie figury: MB niepokalanie Poczętej z 1856 r. oraz figura św. Jana Nepomucena.
Obok kościoła jest odnowiony budynek dawnej organistówki. Obecnie dostępny obiekt noclegowy, administrowany jest przez parafię. W pobliskim starym budynku gospodarczym urządzono Parafialne Muzeum Wsi, gdzie oprócz sprzętów dawnego gospodarstwa można zobaczyć stare księgi liturgiczne.
Wędrując w kierunku zachodnim od kościoła zobaczymy stacje drogi krzyżowej. Rzeźby wykonał Jan Pastuszek z Józefowa, a pozostałą konstrukcję kapliczek parafianie z Aleksandrowa i Tereszpola.

Na skraju zabytkowej alei dębowej składającej się sześciu pomnikowych dębów szypułkowych (najstarszy z nich ma około 500 lat, a obwód 7,4 m) stoi drewniana kapliczka pod dębami, obecna z XIX w., oszalowana, zrębowa, zbudowana z bali modrzewiowych. Wewnątrz znajduje się ołtarz późnorenesansowy z I połowy XVIII w. z obrazem św. Stanisława z 1631 r. (przemalowany) oraz św. Agnieszką i św. Barbarą.
Niżej umieszczono obraz przedstawiający Narodziny Matki Bożej. Z tyłu ołtarza można zobaczyć pień sosny związanej z tradycją objawienia św. Stanisława.

Na końcu alei, na rzece Szum stoi druga kapliczka na wodzie p.w. św. Stanisława podmurowana na palach, na miejscu starszej, która została zniszczona. Utrzymano w niej oryginalny, barokowy wystrój wnętrza. Kapliczkę okala przykryty okapem pomost znajdujący się nad wodami Szumu. Pierwsza kaplica w tym miejscu została wybudowana w 1668 r., która uległa zniszczeniu. W 1768 wzniesiono drugą, a gdy i ta podupadła w końcu XIX w. postawiono istniejącą do dziś. W czasie II Wojny Św., podczas ofensywy wojsk niemieckich na poddaszu skryło się 9 mężczyzn. Przez kilka dni przebywali obok stanowisk niemieckiej artylerii. Przetrwali.

Przy kaplicy zaczyna się ścieżka spacerowa wiodąca doliną Szumu do żeremia bobrowego. W pobliżu kapliczki po drugiej stronie rzeki, w lesie znajduje się źródełko „Boża Łezka”. Woda stąd zawiera dużo siarki, porównywana jest do słynnej wody „Zuber” z Krynicy. Znane są jej właściwości uzdrawiające, a najlepiej – ponoć „dział o świcie”.

Warto odwiedzić także cmentarz parafialny założony na początku XIX w. Osobliwością tego cmentarza są kamienne rzeźby patronów św. Jana Nepomucena i św. Michała. Na początku głównej alei na grobie powstańców styczniowych pomnik w kształcie postumentu. Znajdują się tu groby żołnierzy września 1939 r. Na stoku wzgórza po lewej stronie groby partyzantów AK poległych w 1943 i 1944 r. w bitwie pod Osuchami.

W północnej części cmentarza znajduje się pomnik wykonany przez Adama Grochowicza poświęcony poległym partyzantom. Obok nagrobek w formie drewnianej kapliczki na grobie długoletniego proboszcza tutejszej parafii ks. Wincentego Marciniewicza.

Wyjeżdżając od kościoła w lewo zatrzymujemy się po około 600 m na małym parkingu. Stąd prowadzi ścieżka dydaktyczna do rezerwatu Szum. Ochroną objęto tu malowniczą dolinę rzeki Szum z malutkimi wodospadami i naturalnymi lasami łęgowymi. Atrakcją jest też zapora wodna przy śródleśnym zalewie.

Jadąc z Górecka Kościelnego w kierunku południowym do Józefowa można też obejrzeć cmentarz wojenny Sigła. Spoczywa tu 104 polskich żołnierzy z grupy operacyjnej „Bielsko” poległych w walkach z Niemcami w okresie 15-27.09.1939 r. Tu także znajdują się kwatery partyzantów z AK, BCh i Al. W centralnej części cmentarza pomnik ukazujący sylwetkę żołnierza ze skierowanym w dół mieczem wykonany przez Adama Grochowicza.

W Górecku Kościelnym odbywa się latem Ogólnopolski Festiwal Piosenki Religijnej prowadzony przez księdza proboszcza Kazimierza Sochę.

Opracował K. Łagowski